Profilaktyka cukrzycy typu II
Cukrzyca to przewlekła choroba, która dotyka miliony ludzi na świecie. Nieleczona prowadzi do poważnych powikłań, w tym chorób serca i niewydolności nerek. Wyróżnia się dwa typy – cukrzycę typu I i cukrzycę typu II. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z chorobą immunologiczną, w drugim wypadku z chorobą uwarunkowaną genetycznie i środowiskowo.
W przypadku Cukrzycy typu I nie ma metod zapobiegawczych, gdyż na dzień dzisiejszy nie jest znana przyczyna pojawiania się chorób autoimmunologicznych oraz skuteczna metoda ich leczenia.
W kwestii cukrzycy typu II możemy podjąć działania, które uchronią nas na przed chorobą. Co prawda nie mamy wpływu na geny i niewłaściwe zwyczaje z przeszłości jednak wprowadzając odpowiednie zmiany nadal mamy szansę zapobiec chorobie.
Komu grozi cukrzyca typu II?
Cukrzyca typu II jest uwarunkowana genetycznie, jednak należy pamiętać, że dziedziczymy jedynie skłonność do zaburzeń. Ważną rolę odgrywają także uwarunkowania środowiskowe, czyli nasz styl życia. Stąd istnieją wytyczne, które określają, jakie grupy są najbardziej zagrożone cukrzycą typu II.
Do grupy ryzyka cukrzycy typu II należą przede wszystkim osoby z nadwagą i osoby otyłe, których BMI jest wyższe lub równe 25 kg/m2. Dodatkowo należy wymienić czynniki takie jak brak aktywności fizycznej, występowanie cukrzycy w rodzinie, nadciśnienie tętnicze, stężenie cholesterolu HDL powyżej 35 mg/dl, stężenie trójglicerydów powyżej 250 mg/dl, wartość HbA1c większa lub równa 5,7%, upośledzona tolerancja glukozy lub nieprawidłowa glikemia na czczo. Do tej grupy należy zaliczyć także osoby po 45 roku życia, które powinny badać poziom cukru we krwi co roku.
Zaleca się, aby osoby będące w grupie ryzyka cukrzycy typu II korzystały z konsultacji lekarskich i regularnie wykonywały badania kontrolne, gdyż cukrzyca jest chorobą nieuleczalną a jej pierwsze objawy często są niezauważalne. Konsultacja lekarska pomoże ukierunkować działania profilaktyczne.
Dieta
Cukrzyca jest chorobą dietozależną, stąd leczenie jest oparte na właściwiej diecie. Dieta odgrywa również bardzo ważna rolę w zapobieganiu cukrzycy typu II. Spożywanie produktów gwałtownie podwyższających poziom cukru we krwi sprzyja rozwojowi choroby.
Z przeprowadzonych do tej pory badań na osobach będących w grupie ryzyka zachorowalności na cukrzycę typu II wynika, że zmiana diety w bardzo dużym stopniu przyczynia się do zmniejszenia zapadalności na chorobę, zwłaszcza u osób z nadwagą, które dzięki zmianie nawyków żywieniowych pozbywają się nadprogramowych kilogramów.
Z diety należy wykluczyć przede wszystkim cukry proste i wysoko przetworzone produkty. Warto zwracać uwagę na skład kupowanych produktów i ilość oraz rodzaj zawartych w nich cukrów. Należy unikać produktów zawierających nadmierne ilości cukru, zwłaszcza cukrów prostych, które powodują gwałtowny wzrost poziomu glukozy w krwi, co obciąża trzustkę, która aby doprowadzić poziom glukozy do normy musi uwolnić duże dawki insuliny. Cukry proste nie zawierają żadnych składników odżywczych, zwiększają jedynie walory smakowe pokarmów, dlatego są dodawane w dużych ilościach do wielu produktów spożywczych. Do cukrów prostych zaliczamy glukozę, fruktozę i galaktozę.
Cukry proste najczęściej są jedynie jednym z wielu zbędnych składników w wysoko przetworzonych produktach spożywczych, do których należą rożnego rodzaju gotowe wypieki cukiernicze i piekarnicze, słone przekąski, soki i napoje, słodycze, jogurty, płatki śniadaniowe. Oprócz białej mąki znajdziemy tam również przemysłowo utwardzone tłuszcze roślinne, czyli tłuszcze trans, które powodują wzrost odporności komórek na insulinę, zwiększają poziom złego cholesterolu we krwi oraz sprzyjają otyłości.
Prawidłowo skomponowana dieta powinna opierać się na węglowodanach złożonych, czyli produktach bogatych w błonnik, odpowiedniej ilości białka i tłuszczu.
Osoby otyłe, które należą do grupy szczególnie narażonej na cukrzycę typu II, powinny jak najszybciej wprowadzić zmiany żywieniowe. W tym celu warto skorzystać porady dietetyka lub diabetologa, który dostosuje dietę do naszego stylu życia, wieku, płci, a także skieruje na niezbędne badania. Warto pamiętać, że korzystając z porady lekarza mamy pewność, że stosujemy dietę bezpieczna dla naszego zdrowia.
Aktywność fizyczna
Osoby mające genetyczne predyspozycje do wystąpienie cukrzycy oraz osoby otyłe powinny zadbać o regularną aktywność fizyczną. W połączeniu z odpowiednią dietą i utratą masy ciała powoduje zmniejszenie ryzyka zachorowania na cukrzycę typu II o 31-46%.
W profilaktyce cukrzycy zaleca się wprowadzenie umiarkowanej lub zwiększonej aktywności fizycznej przez co najmniej 2,5 godziny tygodniowo. Badania wykazały, że w ten sposób można zmniejszyć zapadalność na cukrzycę o 63-69%.
Utrata masy ciała
Utrzymanie prawidłowej masy ciała jest bardzo ważne w profilaktyce cukrzycy typu II, gdyż większość osób cierpiących na cukrzycę to osoby otyłe. Dlatego tak ważna jest właściwa dieta i odpowiednia aktywność fizyczna. Utrata masy ciała oraz ruch wpływają na poprawę wrażliwości komórek na insulinę oraz jej wydzielanie.
